Болтукаева Лиза. Со нохчи хиларна, со ирсе ю

 
Къахьегначу куьйгашца кечбина,
Хьалха буьллуш бовха кхача цо,
Цхьа ша тайпа мерза чам а бина, –
Хаьа, иза цкъа а биц ца ло.
 
Кху дуьненахь мел хан-зама яларх,
Замано мел дукха тийсарх го,
Хьоме Нана къинт1ера ца ялахь,
Сай тахне а, кхане а ца го!
 
 
ИРСЕ Ю СО
 
1уьйранна мерзачу набарха йоккхуш,
Цу маьлхан з1аьанарша юхь-сибат хьоьстуш,
Бес-бесар т1едарчий сан юхь т1е дехкина
Хьаьстина, хазйина тарйи со шех.
 
Сийначу стигалан басах тардина
Сан б1аьргийн хьежар а ша тайпа ду.
Везачу вайн Дала Нохчийчохь кхиийна,
Со Нохчи хиларна, со ирсе ю.
 
1илманан къайленаш йовза йиш хиларна,
Уьш йовза г1о деш сан хьехархой хиларна,
Ирсе ю мохь туххуш ала йиш хиларна,
Сан Нана, Нохчийчоь, со хьан йо1 ю!
 
 
ТУРПАЛА НАНА
 
Къонаха кхиийна турпала Нана,
Къоьжа дохк хьан месаш т1е диллина.
Эрна ца хилла ахь техкийна ага,
Махкана майра к1ант ахь кхиийна.
 
Малхаца къийсалуш садаьржаш г1уьттуш,
Къахьегна куьйгашца кхача кечбой,
Наб йохо ца лууш цунна го туьйсуш,
Ахь новкъа воккхура хьехар а лой.
 
Къонаха кхиийна турпала Нана,
Хийлаза к1антана сагатдина.
Кхиийна яьллехь а, парг1ата ца яьлла,
Ларво к1ант пхьуьйраза, коре хиъна.
 
Суьлхьанийн го бохуш серлонехь беттан,
Лахдеш аз вайн Далла хастамаш беш.
Кхаъ хуьлуш 1индаг1ах хьомечу к1ентан,
Чу йоьрзу карзахе хьайн са тедеш.
 
Къонаха кхиийна,турпала Нана
Хьан оьмар яхйойла Везчу Дала!
Йиш ю хьан аз айдеш доггаха ала:
«Вуьззина Нохчийн к1ант ас кхиийна!»
 
 
* * *
Мила ву ойланехь бералле кхачанза,
Берзинчу когашца ченалахь иданза,
Мила ву аьргачу стоьман чам баккхаза,
Зазашлахь тхи эгош бацала хьийзанза…
 
Мила ву г1елвелла набарна велхаза,
Нанас шен аганан илли а аланза,
Малх делкъе баллалца вижина 1илланза,
Мила ву де довхехь лечкъаргехь ловзаза…
 
Мила ву берашца хийла дов даланза,
Юкъа хан ялале и дов д1адерзоза,
Мацвелча шен хенахь чу верза кхетанза,
Баьпкан юьхк жимачу шен буйна къийланза…
 
Мила ву мархашка кхача са тасанза,
Стела1ад схьакъедчи цунах кхаъ хиланза,
Мила ву нанас шен чов йоцу дов данза,
Мила ву ойланца бераллехь хьеганза…
 
 
ГУЬЙРЕ
 
Гуьйре, йийцахь хьай къайленаш:
Х1унда хуьйцу ахь амалш,
Дешех кхулуш аренаш,
Новкъа доху олхазарш?
 
Х1унда хуьлу цкъацкъа дера,
Дог1нах елхош стигланаш,
Самукъане наггахь йоьлуш,
Яржош малхо шен з1аьнарш?
 
Б1аьргашна ган х1умма доцуш
1уьйренца ахь хоьцу дохк.
Жимма 1ийча серлаболу,
Дагна хьоме сан Даймохк.
 
Денош дацлуш, буьйса яхлуш,
Аьхкенца ахь хийци раг1.
Стоьмаш, хасстоьмаш чудерзош,
Арахь х1инца сихло болх.
Хьайца шортта беркат дохьу,
Латта 1абош дог1анах.
Дитташ техкаш охьаоьгу,
Мохехь хьийза патаргаш.
 
1одика еш г1ур ю кеста,
1аьно боккхур шена кхаж.
Хаа деза шуна бераш,
Шеран хенан ю шен раж.
 
К1АНТЕ
 
Дахаран некъ, сан к1ант, чолхе бу хьуна,
Замано хьо зуьйш хан кхочур ю хьуна,
Осала ца хила дош лолахь суна,
Вай Дела воцчунна ца х1отта гора.
 
Бусулба хиларна хастам ахь белахь,
Хьо нохчи хиларах дозалла делахь,
Къонаха хиларах тоьшалла делахь,
Хьанала, хьарам а ахь къастаделахь.
 
Да-нана ларалахь – сийлахь хир ву хьуна,
Мехкарийн сий делахь – йижарий бу хьуна,
Доттаг1ий ларбелахь – вежарий бу хьуна,
Ахь дина дика цкъа зиэ довр дац хьуна.
 
Харцонах ларлолахь, ямарт ма хилилахь,
Дикано къастийча кура ма вийлалахь,
Бохамо 1овжавахь стаг хила хьажалахь,
Т1аьхьенна яккхийта хьай ц1е ахь ларъелахь.
 
 
* * *
Бекалахь, Нохчийн мотт,
Сан къоман аз хилий,
Сингаттам беъначохь
Пондаран мерз хилий,
Сатесча Даймахке
Шовданан ч1уг хилий,
Самукъа даьллачохь
Мехкарийн йиш хилий!
Ламанийн локхаллехь,
Аренийн сеналлехь
Нохчийн мотт бекалахь
Зарзаран мукъамехь!
 
Бусулба дин долчохь
Ийманан нур хилий,
Барт боьхна доьзалехь
Машаран т1ай хилий,
Накъостал эшначохь
Къонахчун дош хилий,
Тешнабехк биначохь
Болатан суй хилий, –
Ненан къинхетамехь,
Дас лучу хьехамехь
Бекалахь, Нохчийн мотт,
Даимна бекалахь!

Источник:: журнал "Нана"

checheninfo.ru

Добавить комментарий

Спутник Земли

Отправить комментарий